HISTORIA
HISTORIA
Bogactwo Puszczy Nadpilickiej doceniali już władcy Polski od czasów piastowskich - toteż bory te do dóbr królewskich należały. Ziemie polskie leżące na zachód linii Pilicy w wyniku II rozbioru Polski znalazły się pod panowaniem pruskim. Władze pruskie odebrały królewszczyzny dotychczasowym dzierżawcą tworząc Urzędy Leśne, które działały w oparciu o ustawodawstwo obowiązujące w państwie pruskim.
W 1815 r. mocą decyzji Kongresu Wiedeńskiego, tereny te znalazły się w zaborze rosyjskim.
W końcu XIX wieku Spała stała się rezydencja myśliwską cara Aleksandra III. Po pierwszej wojnie światowej w niepodległej II Rzeczypospolitej w 1918 roku podzielono lasy podległe Urzędowi Leśnemu Lubochnia na N-ctwo Regny i N-ctwo Spała. W 1922 r. środkową część lasów N-ctwa Spała przydzielono do rezydencji Prezydenta Rzeczypospolitej w Spale. Z pozostałej części lasów utworzono N-ctwa Glina i N-ctwo Lubochnia. Po II wojnie światowej w wyniku przeprowadzonej nacjonalizacji dołączono do lasów N-ctwa Glina lasy właścicieli majątków: Rzeczyca, Wielka Wola i Mała Wola. W 1957 r. N-ctwo zostało przeniesione z Gliny do Spały. W 1973 r. do N-ctwa Spała włączono obszar zlikwidowanego N-ctwa Lubochnia.W 1976 r. do N-ctwa Spała dołączono również obszar leśny zlikwidowanego N-ctwa Rawa Maz. Ten ostatni został jednak odłączony od Spały w 1991 r. Po dokonanych zmianach N-ctwo obejmuje powierzchnię 15.579 ha lasów państwowych.
Najnowsze aktualności
ślady powstańców warszawskich w lasach spalskich
ślady powstańców warszawskich w lasach spalskich
1 sierpnia 2020r., w 76 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego przywołujemy trzy wspomnienia:
- Strzelca Jana Antoniego Jaśka, pseudonim „Bet”, syna Walentyny z Marcinkiewiczów i Antoniego urodzonego 22 czerwca 1922 r. w Poznaniu. W 1942 r. ojciec zabiera go z Warszawy skąd przenoszą się do Kosowa Lackiego. Ojciec, jako leśnik, zostaje zatrudniony w majątku leśnym księcia Erika von Kurzatowskiego. Jan zostaje zatrudniony jako goniec w Nadleśnictwie Łochów. Mając możliwość swobodnego przemieszczania się oraz znajomość języka niemieckiego staje się łącznikiem konspiracji AK. W lipcu 1944 r. wraz z ojcem przenosi się do Warszawy. Zgłasza się do 24 kompani WSOP, stacjonującej na ulicy Kruczej. Tam zostaje zaprzysiężony i wcielony do 4 plutonu 24 kompanii w oddziałach kpt. „Kryski”. Jako strzelec, amunicyjny elkaemu przechodzi szlak bojowy od Śródmieścia do Czerniakowa. Ginie około 20 września 1944 r., broniąc terenu przeprawowego przy statku „Bajka”, nad Wisłą. Ciała nie odnaleziono. Jego portret został odnaleziony, odnowiony i zakonserwowany w Domu Pamięci Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy Polskich im. Adama Loreta w Spale.
- Kobiet z Powstania - W małym domku w Królowej Woli, do którego zmuszona była przenieść się Rodzina leśniczego Antoniego Gabrysiewicza po jego aresztowaniu, po Powstaniu znalazło schronienie 8 kobiet i troje dzieci. Rodziny Kubiaków, Gomólińskich, Piwkowskich i Filewiczów, Sienkanów i Osikowskich. Poprzez obóz przejściowy dla warszawiaków, wypędzonych z miasta, Dulag 121 w Pruszkowie, dotarły tu pieszo. Razem z gospodyniami domu przetrwały głód, choroby i zagrożenia ze strony Niemców, Rosjan, Kozaków.
- Od Puszczy Nalibockiej przez Puszczę Kampinoską do Puszczy Spalskiej wędrowali i walczyli Partyzanci trzech puszcz. Zgrupowanie Stołpecko - Nalibockie pokonując trudną drogę w walce, od Puszczy Nalibockiej do Warszawy, tuż przed Powstaniem Warszawskim dotarło do Puszczy Kampinoskiej. 2 sierpnia zgrupowanie zaatakowało lotnisko na Bielanach. Z 2 na 3 września zaatakowało i rozgromiło batalion znienawidzonej formacji SS-RONA.Po ostatnim boju pod Jaktorowem resztki zgrupowania dotarły do trzeciej Puszczy, lasów opoczyńskich i spalskich. Major Adolf Pilch ps. „Góra – Dolina”, były dowódca zgrupowania, stanął na czele konnego oddziału, walczył na dawnych szlakach „Hubala” do stycznia 1945r.
tekst: A. Choromański
