Nadleśnictwo Spała prowadzi trwale zrównoważoną gospodarkę leśną na ponad   15,5 tys. ha, a swym zasięgiem terytorialnym obejmuje 454,40km2. Dodatkowo na zlecenie Starostwa Powiatowego w Tomaszowie Mazowieckim pracownicy nadleśnictwa prowadzą nadzór nad lasami nie stanowiącymi własności skarbu państwa na obszarze ponad 2,2 tys. ha.
            Tereny Nadleśnictwa Spała rozpościerają się na malowniczej równinie piotrkowskiej, w dolinie rzeki Pilicy, która jest szczególnie bogata w kompleksy leśne.  Tereny nadleśnictwa cechują się niewielkim zróżnicowaniem rzeźby terenu. Jest to teren równinny, na którym występują lokalne wzniesienia i pagórki, które osiągają wysokość około 190-200m n.p.m.

Ciekawym elementem terenu jest dolina rzeki Pilicy, która przepływając przez gminę Inowłódz jest granicą rzeźby lodowcowej i przedlodowcowej Polski. To właśnie tam znajdują się najniżej położone tereny Nadleśnictwa o wysokości 143 m n.p.m.

Największym znaczeniem dla obecnego ukształtowania rzeźby terenu oraz budowy geologicznej Nadleśnictwa Spała, miał maksymalny stadiał zlodowacenia środkowo – polskiego. To właśnie z tego okresu wywodzą się najmłodsze na opisywanym terenie osady i formy glacjalne. Na terenie nadleśnictwa można wydzielić następujące jednostki geomorfologiczne:

• wysoczyznę morenową,
• obszary występowania utworów wodnolodowcowych (zandry),
• obszary aluwialnych dolin Pilicy z tarasami: zalewowymi, erozyjnymi i wydmowymi.

Bogactwo gatunkowe lasów (biocenoza) nierozerwalnie związane jest z biotopem, tworząc razem ekosystem leśny. W związku z dużą różnorodnością ekosystemów leśnych wyróżniono kilkanaście typów siedliskowych lasu.

Na terenie nadleśnictwa występuje 12 typów siedliskowych lasu. Na żyznych glebach występują siedliska lasowe, które mają bogatą szatę rośliną i zbudowane są głownie z drzew liściastych. Na siedliskach borowych w Nadleśnictwie Spała króluje sosna.

Oprócz siedlisk typowo leśnych oraz borowych wyróżniamy siedliska mieszane, w których sosna jest również gatunkiem głównym, jednakże duży udział mają tu też gatunki liściaste. Są to głównie: dąb bezszypułkowy i szypułkowy, brzoza brodawkowata oraz buk zwyczajny.
            Oprócz drzew na biocenozę ekosystemu leśnego składa się wiele gatunków roślin oraz grzybów  występujących w runie leśnym spalskich lasów. Spośród ich dużego bogactwa na terenie nadleśnictwa występuje wiele gatunków objętych ochroną gatunkową.

 Najciekawsze z nich to: smardz, szmaciak gałęzisty, porosty z rodziny brodaczkowate, orlik pospolity, grążel żółty i grzybienie białe występujące na stawach starorzecza Pilicy, a także wawrzynek wilczełyko oraz wierzba borówkolistna. Ponadto na terenie Nadleśnictwa Spała występuje wiele okazałych pojedynczych drzew oraz ich grup, które mają miano pomników przyrody.

Także świat zwierząt na obszarze lasów spalskich jest bogaty i zróżnicowany. Gromada ssaków reprezentowana jest przez główne polskie gatunki łowne: jelenia, sarnę, dzika, daniela, zająca, lisa, jenota, borsuka, kunę, norkę, tchórza i piżmaka. Na terenie nadleśnictwa występuje również wiele chronionych owadów, płazów, gadów, ptaków oraz ssaków. Do najciekawszych możemy zaliczyć: kumaka nizinnego(płazy), traszki grzebieniastą oraz zwyczajną (gady), błotniaki, bociana czarnego, świstuna (ptaki), liczne nietoperze z rodziny mroczkowatych gniazdujące w bunkrach, gronostaja oraz łasicę.